داستان لاکهید کانستلیشین؛ برجسته‌ترین هواپیمای مسافربری با موتور پیستونی
لاکهید L749 کانستلیشن، نخستین هواپیمای مسافربری اندازه بزرگ ساخت لاکهید بود که توانست عرض اقیانوس اطلس را طی کند. کانستلیشین جزو برجسته‌ترین هواپیماهای مسافربری تاریخ با پیشرانه پیستونی است که در سال ۱۹۴۰ تولید شد.
زمانی که بحث هواپیماهای نمادین و مشهور در تاریخ هوانوردی مطرح می‌شود اکثر مردم به هواپیماهایی همچون بوئینگ ۷۴۷، P-51 موستانگ افسانه‌ای، SR-71 بلک برد مافوق صوت و یا F-35 لایتنینگ II پنهان‌کار فکر می‌کنند؛ اما جدای از بوئینگ ۷۴۷، دیگر محصولات یاد شده از نوع نظامی هستند و بنابراین اکثر افراد حتی امکان رؤیت آن‌ها از نزدیک را نیز نداشته‌اند چه برسد به اینکه وارد کابین آن‌ها شوند.
پیش از آنکه هواپیماهای مدرن امروزی پدیدار شوند، دنیا شاهد پرواز هواپیماهای پیستونی همچون لاکهید کانستلیشین بود، هواپیمایی که توسط طرفداران با نام “کانی” شناخته می‌شد.
این هواپیمای ملخی در دوران خود جزو بهترین هواپیماهای مسافربری به شمار می‌رفت و ما نیز می‌خواهیم به بررسی این هواپیمای پیستونی مشهور بپردازیم و ببینیم که لاکهید چگونه هواپیماهای امروزی را تحت تأثیر قرار داده است.
تمامی هواپیماهای مدرن در ارتفاع بالاتر از ۲۴۳۸ متری سطح زمین دارای کابینی تحت‌فشار هستند تا مسافران به راحتی بتوانند در ارتفاع ۹۱۴۵ متری و بالاتر نفس بکشند و احساس راحتی داشته باشند. اگرچه چنین ویژگی‌ای در همه هواپیماهای مدرن وجود دارد اما در دوران لاکهید کانستلیشین وجود نداشت و این هواپیما بود که تکنولوژی موردبحث را در دسترس عموم قرار داد.
تحت‌فشار قرار دادن کابین هواپیما به آن اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به اکسیژن برای مسافران تا ارتفاع بالای ۳۰۴۸ تا ۴۵۷۲ متری پرواز کند. در این ارتفاع هواپیما از بالای ابرها عبور خواهد کرد و سفری ایمن‌تر و راحت‌تر با مصرف سوخت کمتر را به ارمغان خواهد آورد. اگرچه بوئینگ اولین هواپیمای تحت‌فشار قرار گرفته را در سال ۱۹۴۰ و با نام ۳۰۷ استراتولاینر معرفی کرد اما لاکهید کانستلیشین بود که تکنولوژی یاد شده را پس از جنگ جهانی دوم محبوب ساخت. علت این بود که بوئینگ تنها ۱۰ فروند از ۳۰۷ را تولید کرد درحالی‌که تیراژ تولید و فروش کانستلیشین به فراتر از ۸۰۰ فروند رسید.
لاکهید کانستلیشین برخلاف هواپیماهای دو و سه موتوره محبوب آن دوران از چهار پیشرانه رادیال استفاده می‌کرد. لاکهید همچنین چندین نسخه از کانی را تولید کرد که کوچک‌ترین آن‌ها ظرفیت حمل ۶۰ مسافر را داشت درحالی‌که حداکثر ظرفیت حمل مسافر بزرگ‌ترین مدل به بیش از ۱۰۰ نفر می‌رسید.
یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های هواپیمای موردبحث به سرعت آن مربوط می‌شود. اگرچه مدل اولیه کانستلیشین حداکثر سرعت ۵۰۴ کیلومتر در ساعت داشت اما مدل‌های بعدی به سرعت ۶۰۷ کیلومتر در ساعت رسیدند که باعث شد کانی سریع‌تر از محصولاتی همچون داگلاس DC-6B باشد.
کانستلیشین با این سرعت از برخی جنگنده‌های محبوب جنگ جهانی دوم همچون جنگنده زیرو ژاپن سریع‌تر بود. چنین عملکردی یک دستاورد بزرگ برای لاکهید محسوب می‌شد مخصوصاً اینکه کانی بسیار بزرگ‌تر از رقبا و جنگنده‌ها به شمار می‌رفت. نسخه پایه کانستلیشین L-049 می‌توانست بیش از ۱۸ تن بار را حمل کند. این سرعت و ظرفیت حمل بار باعث شده بود محصول لاکهید گزینه‌ای مطلوب برای سرویس‌های نظامی باشد. اگرچه TWA اولین شرکتی بود که کانستلیشین را در سال ۱۹۴۰ سفارش داد اما نیروی هوایی ارتش آمریکا با ورود به جنگ جهانی دوم این سفارش‌ها را دریافت کرد.
کانی چیزی بیشتر از یک هواپیمای مسافربری ساده بوده است. در واقع کانستلیشین در بخش نظامی نیز تاریخچه‌ای درخشان دارد مخصوصاً اینکه اولین پرواز خود را در سال ۱۹۴۳ و در میانه جنگ جهانی دوم انجام داده است. این هواپیما پس از جنگ نیز به سرویس‌دهی ادامه داد به گونه‌ای که بین سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۵، نیروی هوایی تازه تأسیس آمریکا سفارش ۱۵۰ فروند از نسخه L-749 را داده بود. برخی از مدل‌های مورد استفاده در ارتش نهایتاً به نمونه‌های حمل‌ونقل شخصی تبدیل شدند و دو فروند نیز به عنوان هواپیمای ریاست جمهوری توسط آیزنهاور مورد استفاده قرار گرفتند.
پس از جنگ جهانی دوم، لاکهید کانستلیشین سرانجام به دست سفارش دهنده اصلی خود یعنی TWA رسید و این شرکت از هواپیمای یاد شده برای تردد در مسیرهای بین اقیانوسی استفاده کرد. کانی در سال ۱۹۴۶ بین نیویورک و پاریس پرواز می‌کرد و اندکی بعد نیز ایرلاین های دیگری این هواپیما را خریداری کردند که از جمله آن‌ها می‌توان به ایر فرانس، KLM، لوفت‌هانزا و… اشاره کرد.
کانی هواپیمای فوق‌العاده‌ای بود ولی به خاطر مزیت پیشرانه جت و بازشستگی پیشرانه‌های پیستونی، کنار گذاشته شد. در واقع هواپیمای لاکهید از نوع ملخی با پیشرانه‌های پیستونی, در مقایسه با انواع جت عملکرد کندتر و مصرف سوخت بیشتری داشتند.
اولین هواپیمای جت دنیا در سال ۱۹۵۲ معرفی شد. این هواپیما از چهار پیشرانه جت استفاده می‌کرد و سرعت کروز ۷۴۰ کیلومتر برساعت داشت. اگرچه هواپیمای ذکر شده به دلیل حوادث متعدد در سال ۱۹۵۴ زمین‌گیر شد اما در سال ۱۹۵۸ اولین جت لاینر بوئینگ یعنی ۷۰۷ معرفی شد و بازار را در دست گرفت.
محبوبیت هواپیمایی با پیشرانه جت سرانجام باعث شد لاکهید کانستلیشین راهی موزه شود. ۱۰ سال پس از ورود بوئینگ ۷۰۷ به سرویس، کانی آخرین پرواز مسافربری خود در سال ۱۹۶۸ را انجام داد. این هواپیما بیش از ۲۰ سال در سراسر دنیا پرواز کرد و یکی از پیشتازان ترددهای هوایی بین‌المللی بود. اگرچه کانی در نهایت قافیه را به هواپیماهای جت باخت اما شکی نیست که برخی از ویژگی‌های محصولات مدرن به لطف کانستلیشین، ساخته شدند.
